Wat is neurodivergentie?

Heel lang werd er gedacht dat de menselijke soort, biologisch gezien, erg homogeen was. Natuurlijk waren er veel culturele verschillen en uiterlijke kenmerken, maar de manier waarop we binnenin werken, is toch bij iedereen hetzelfde? In grote lijnen wel, maar zeker als we naar de hersenen en de neurologie gaan kijken, zijn er toch ook opmerkelijke verschillen.

Wanneer we kenmerken van ons neurologische functioneren uittekenen, krijgen we iets dat lijkt op onderstaande grafiek :

De meeste mensen bevinden zich in het midden, ze delen een hoop kenmerken en functioneren neurologisch min of meer gelijkaardig. Hoe zij informatie verwerken en zich gedragen, beoordelen wij als de norm, als normaal, omdat dit nu eenmaal het meeste voorkomt. Deze mensen noemen we Neurotypisch.
Wie iets anders functioneert, bevindt zich aan de linker- of rechterkant van de grafiek. Deze mensen noemen we Neurodivergent.
Omdat onze menselijke soort veel neurologische verscheidenheid bezit, zowel neurotypische mensen als neurodivergente mensen, noemen we onze soort op neurologisch vlak Neurodivers.

Neurodivergentie kan zich op veel vlakken en manieren uiten. De lijst is ontzettend lang, maar bevat onder andere :

• Autisme

• Adhd

• Hoog- en zwakbegaafdheid

• Tourette

• Dyslexie, dyspraxie, dyscalculie, ...

• Syndroom van Down
  

Maar waarom zou je deze parapluterm gebruiken, in plaats van bijvoorbeeld adhd te benoemen?

Iemand met adhd heeft uiteraard adhd, dat staat niet ter discussie. Maar dit is een medische term die vooral focust op wat er mis is, op gebreken ten opzichte van de norm. En dat klopt ook, in een samenleving die gemaakt is voor de norm, voor neurotypische mensen, is een neurodivergent persoon meestal benadeeld. Maar daar eindigt het medische model meestal ook.
Het neurodivergentie model schijnt ook het spotlicht op andere zaken die voortkomen uit, of de oorzaak zijn van, de adhd. Dit kunnen kwaliteiten zijn, voordelen ten opzichte van neurotypische mensen, maar vaak ligt ook de nadruk op het anders zijn, los van oordelen als beter of slechter.

En daar ligt de kern van waarom ik, en vele anderen, denken en werken vanuit het neurodivergente model : het biedt ruimte om een stap terug te nemen en vanuit een objectieve kijk te verkennen waar de sterktes en zwaktes van een individu liggen.

En ten slotte is neurodivergentie soms ook een cultuur, een groep mensen die vanuit gelijkenissen herkenning en erkenning vinden bij elkaar, die ze (nog) niet altijd ontvangen van neurotypische mensen.